Ang tumataas na bilang ng mga bisita ay patungo sa Sanxingdui Museum sa Guanghan, lalawigan ng Sichuan, sa kabila ng pandemya ng COVID-19.

Si Luo Shan, isang batang receptionist sa venue, ay madalas na tinatanong ng mga maagang dumating kung bakit hindi sila makahanap ng guard na magpapakita sa kanila.

Ang museo ay gumagamit ng ilang mga gabay, ngunit hindi nila nakayanan ang biglaang pagdagsa ng mga bisita, sabi ni Luo.

Noong Sabado, mahigit 9,000 katao ang bumisita sa museo, mahigit apat na beses ang bilang sa karaniwang katapusan ng linggo. Ang mga benta ng tiket ay umabot sa 510,000 yuan ($77,830), ang pangalawa sa pinakamataas na kabuuang pang-araw-araw mula noong binuksan ito noong 1997.

Ang pagdami ng mga bisita ay bunsod ng isang live na broadcast ng mga relic na nahukay mula sa anim na bagong natuklasang mga sacrificial pit sa site ng Sanxingdui Ruins. Ang transmission ay ipinalabas sa China Central Television sa loob ng tatlong araw mula Marso 20.

Sa site, higit sa 500 artifact, kabilang ang mga gold mask, bronze item, ivory, jade at textiles, ang nahukay mula sa mga hukay, na 3,200 hanggang 4,000 taong gulang.

Pinasigla ng broadcast ang interes ng mga bisita sa maraming artifact na nahukay kanina sa site, na naka-display sa museo.

Matatagpuan sa 40 kilometro sa hilaga ng Chengdu, kabisera ng Sichuan, ang site ay sumasaklaw sa 12 square kilometers at naglalaman ng mga guho ng isang sinaunang lungsod, mga sacrificial pits, residential quarters at mga libingan.

Naniniwala ang mga iskolar na ang site ay itinatag sa pagitan ng 2,800 at 4,800 taon na ang nakalilipas, at ipinakita ng mga archaeological na pagtuklas na ito ay isang mataas na binuo at maunlad na sentro ng kultura noong sinaunang panahon.

Si Chen Xiaodan, isang nangungunang arkeologo sa Chengdu na nakibahagi sa mga paghuhukay sa site noong 1980s, ay nagsabi na ito ay natuklasan nang hindi sinasadya, at idinagdag na ito ay "tila lumitaw mula sa kung saan".

Noong 1929, si Yan Daocheng, isang taganayon sa Guanghan, ay nakahukay ng isang hukay na puno ng jade at mga artifact na bato habang nagkukumpuni ng dumi sa alkantarilya sa gilid ng kanyang bahay.

Ang mga artifact ay mabilis na nakilala sa mga antique dealers bilang "The Jadeware of Guanghan". Ang katanyagan ng jade, sa turn, ay nakakuha ng atensyon ng mga arkeologo, sabi ni Chen.

Noong 1933, isang archaeological team na pinamumunuan ni David Crockett Graham, na nagmula sa Estados Unidos at naging tagapangasiwa ng West China Union University museum sa Chengdu, ang nagtungo sa site upang isagawa ang unang pormal na gawaing paghuhukay.

Mula noong 1930s pasulong, maraming arkeologo ang nagsagawa ng mga paghuhukay sa lokasyon, ngunit lahat ng mga ito ay walang kabuluhan, dahil walang makabuluhang pagtuklas ang nagawa.

Ang pambihirang tagumpay ay dumating noong 1980s. Ang mga labi ng malalaking palasyo at mga bahagi ng silangan, kanluran at timog na mga pader ng lungsod ay natagpuan sa site noong 1984, na sinundan pagkalipas ng dalawang taon ng pagkatuklas ng dalawang malalaking hukay ng sakripisyo.

Kinumpirma ng mga natuklasan na ang site ay naglalaman ng mga guho ng isang sinaunang lungsod na sentro ng pulitika, ekonomiya at kultura ng Shu Kingdom. Noong sinaunang panahon, ang Sichuan ay kilala bilang Shu.

Nakakumbinsi na patunay

Ang site ay tinitingnan bilang isa sa pinakamahalagang archaeological na pagtuklas na ginawa sa China noong ika-20 siglo.

Sinabi ni Chen na bago isagawa ang gawaing paghuhukay, naisip na ang Sichuan ay may 3,000 taong kasaysayan. Salamat sa gawaing ito, pinaniniwalaan na ngayon na ang sibilisasyon ay dumating sa Sichuan 5,000 taon na ang nakalilipas.

Si Duan Yu, isang mananalaysay sa Sichuan Provincial Academy of Social Sciences, ay nagsabi na ang Sanxingdui site, na matatagpuan sa itaas na bahagi ng Yangtze River, ay nakakumbinsi rin na patunay na ang pinagmulan ng sibilisasyong Tsino ay magkakaibang, dahil ito ay nag-scotch ng mga teorya na ang Yellow River ay ang tanging pinagmulan.

Ang Sanxingdui Museum, na matatagpuan sa tabi ng tahimik na Yazi River, ay nakakaakit ng mga bisita mula sa iba't ibang bahagi ng mundo, na sinasalubong ng mga malalaking tansong maskara at tansong ulo ng tao.

Ang pinakakataka-taka at kahanga-hangang maskara, na 138 sentimetro ang lapad at 66 cm ang taas, ay nagtatampok ng mga nakausli na mata.

Ang mga mata ay hilig at sapat na pahabang upang mapaunlakan ang dalawang cylindrical eyeballs, na nakausli ng 16 cm sa paraang labis na pagmamalabis. Ang dalawang tainga ay ganap na nakabuka at may mga tip na hugis tulad ng mga matulis na fan.

Ang mga pagsisikap ay ginagawa upang kumpirmahin na ang imahe ay ang ninuno ng mga taong Shu, si Can Cong.

Ayon sa mga nakasulat na tala sa panitikang Tsino, isang serye ng mga dynastic court ang tumaas at bumagsak sa panahon ng Kaharian ng Shu, kabilang ang mga itinatag ng mga pinunong etniko mula sa mga angkan ng Can Cong, Bo Guan at Kai Ming.

Ang angkan ng Can Cong ang pinakamatandang nagtayo ng korte sa Kaharian ng Shu. Ayon sa isang talaan ng Tsino, "Ang hari nito ay may nakausli na mga mata at siya ang unang ipinroklama na hari sa kasaysayan ng kaharian."

Ayon sa mga mananaliksik, ang isang kakaibang anyo, tulad ng itinampok sa maskara, ay maaaring magpahiwatig sa mga taong Shu ng isang taong may hawak na tanyag na posisyon.

Ang maraming bronze sculpture sa Sanxingdui Museum ay kinabibilangan ng isang kahanga-hangang estatwa ng isang lalaking nakayapak na nakasuot ng anklets, ang kanyang mga kamay ay nakakuyom. Ang pigura ay 180 cm ang taas, habang ang buong estatwa, na inaakalang kumakatawan sa isang hari mula sa Shu Kingdom, ay halos 261 cm ang taas, kasama ang base.

Mahigit sa 3,100 taong gulang, ang estatwa ay nakoronahan na may sun motif at ipinagmamalaki ang tatlong patong ng masikip at maikling manggas na tansong "damit" na pinalamutian ng pattern ng dragon at nababalutan ng checked ribbon.

Itinuring ni Huang Nengfu, ang yumaong propesor ng sining at disenyo sa Tsinghua University sa Beijing, na isang kilalang mananaliksik ng pananamit ng Tsino mula sa iba't ibang dinastiya, ang damit na ito ang pinakamatandang dragon na damit na umiiral sa China. Naisip din niya na ang pattern ay nagtatampok ng kilalang Shu embroidery.

Ayon kay Wang Yuqing, isang mananalaysay ng pananamit na Tsino na nakabase sa Taiwan, binago ng damit ang tradisyonal na pananaw na nagmula ang pagbuburda ng Shu noong kalagitnaan ng Dinastiyang Qing (1644-1911). Sa halip, ito ay nagpapakita na ito ay nagmula sa Shang Dynasty (c. 16th century-11th century BC).

Isang kumpanya ng damit sa Beijing ang gumawa ng silk robe na itugma sa adorning statue ng lalaking nakayapak na naka-anklet.

Isang seremonya upang markahan ang pagkumpleto ng robe, na naka-display sa Chengdu Shu Brocade at Embroidery Museum, ay ginanap sa Great Hall of the People sa Chinese capital noong 2007.

Ang mga gintong bagay na naka-display sa Sanxingdui Museum, kabilang ang isang tungkod, mga maskara at mga dekorasyong gintong dahon sa hugis ng tigre at isda, ay kilala sa kanilang kalidad at pagkakaiba-iba.

Ang mapanlikha at katangi-tanging craftsmanship na nangangailangan ng mga diskarte sa pagproseso ng ginto tulad ng paghagupit, paghubog, pagwelding at chiseling, ay ginawa ang mga item, na nagpapakita ng pinakamataas na antas ng teknolohiya ng pagtunaw at pagproseso ng ginto sa unang bahagi ng kasaysayan ng China.

Kahoy na core

Ang mga artifact na nakikita sa museo ay ginawa mula sa isang ginto at tansong haluang metal, na may gintong accounting para sa 85 porsiyento ng kanilang komposisyon.

Ang tungkod, na 143 cm ang haba, 2.3 cm ang lapad at tumitimbang ng humigit-kumulang 463 gramo, ay binubuo ng isang kahoy na core, sa paligid na kung saan ay nakabalot na pinutol na dahon ng ginto. Ang kahoy ay nabulok, nag-iiwan lamang ng nalalabi, ngunit ang gintong dahon ay nananatiling buo.

Nagtatampok ang disenyo ng dalawang profile, bawat isa sa ulo ng mangkukulam na may limang puntos na korona, may suot na tatsulok na hikaw at malapad na ngiti. Mayroon ding magkakaparehong grupo ng mga pattern ng dekorasyon, bawat isa ay nagtatampok ng isang pares ng mga ibon at isda, pabalik-balik. Isang arrow ang pumatong sa leeg ng mga ibon at mga ulo ng isda.

Iniisip ng karamihan ng mga mananaliksik na ang tungkod ay isang mahalagang bagay sa regalia ng sinaunang Shu king, na sumasagisag sa kanyang pampulitikang awtoridad at banal na kapangyarihan sa ilalim ng pamamahala ng teokrasya.

Sa mga sinaunang kultura sa Egypt, Babylon, Greece at kanlurang Asya, ang tungkod ay karaniwang itinuturing na simbolo ng pinakamataas na kapangyarihan ng estado.

Ang ilang mga iskolar ay nag-isip na ang gintong tungkod mula sa lugar ng Sanxingdui ay maaaring nagmula sa hilagang-silangan o kanlurang Asya at nagresulta mula sa pagpapalitan ng kultura sa pagitan ng dalawang sibilisasyon.

Ito ay nahukay sa site noong 1986 matapos kumilos ang Sichuan Provincial Archaeological Team upang ihinto ang isang lokal na pabrika ng laryo sa paghuhukay sa lugar.

Sinabi ni Chen, ang archaeologist na nanguna sa excavation team sa site, na pagkatapos na matagpuan ang tungkod, inakala niya na gawa ito sa ginto, ngunit sinabi niya sa mga nanonood na ito ay tanso, kung sakaling may magtangkang makawala dito.

Bilang tugon sa isang kahilingan mula sa koponan, nagpadala ang pamahalaan ng county ng Guanghan ng 36 na sundalo upang bantayan ang lugar kung saan natagpuan ang tungkod.

Ang mahinang estado ng mga artifact na naka-display sa Sanxingdui Museum, at ang kanilang mga kondisyon ng libing, ay nagpapahiwatig na ang mga ito ay sadyang sinunog o nawasak. Ang isang malaking apoy ay lumilitaw na naging sanhi ng mga bagay na nasunog, nabasag, nasiraan ng anyo, paltos o kahit na ganap na natunaw.

Ayon sa mga mananaliksik, karaniwan nang naglalagablab ang mga handog sa sinaunang Tsina.

Ang lugar kung saan nahukay ang dalawang malalaking hukay ng sakripisyo noong 1986 ay nasa 2.8 kilometro lamang sa kanluran ng Sanxingdui Museum. Sinabi ni Chen na karamihan sa mga pangunahing eksibit sa museo ay nagmula sa dalawang hukay.

Nag-ambag si Ning Guoxia sa kuwento.

huangzhiling@chinadaily.com.cn